Waarom we de regen in Valencia niet konden tegenhouden met cloud seeding

Alles is maakbaar behalve het weer, dachten we lang. Maar zelfs het weer is tegenwoordig maakbaar. Zo experimenteren wetenschappers in Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) al sinds 2002 met cloud seeding. 

Ze spuiten dan zoutkristallen of zilverjodide in de lucht. Die zorgen ervoor dat vocht zich versneld ophoopt tot het regendruppels zijn. Dat resulteert in een regenbui. In de VAE gebruiken ze het om de woestijn minder warm en droog te maken.

China gebruikte de techniek in 2008 om een droge periode tijdens de Olympische Spelen te kunnen garanderen. De regen viel al voordat de wolken boven het Olympisch Stadion waren, waardoor sporters en bezoekers droog bleven. De techniek werd ook gebruikt bij de viering van het honderdjarig bestaan van de Communistische Partij in 2021. Door het te lagen regenen, verdween de fijnstof en werd de lucht schoner.

Spaanse regen manipuleren

Het lijkt voor de hand te liggen om de Spaanse regen dan ook boven de Middellandse Zee te laten vallen, zodat de inwoners van Valencia droge voeten houden. Helaas is het niet zo simpel, zegt Herman Russchenberg, hoogleraar aan de TU Delft die zich gespecialiseerd heeft in wolkmanipulatie.

“Je kunt de wolken alleen manipuleren als het om relatief kleine wolkensystemen gaat. In Valencia ging het om een enorm lagedrukgebied dat lang bleef hangen. Dat soort meteorologische verschijnselen krijg je niet weg door een kleinschalige menselijke ingreep.”

Te groot gebied

Volgens Russchenberg zou je honderden kleine vliegtuigjes nodig hebben om de zoutkristallen of zilverjodide in een groot gebied te verspreiden. 

“Dat is praktisch niet haalbaar, zelfs niet met een perfecte techniek. Bij sportwedstrijden kun je het wel gebruiken om kleine wolken te laten leegregenen, overigens zonder garantie op succes. Maar als zich in China net zo’n groot weerfenomeen had gevormd als in Spanje, hadden ze ook in China die wolken niet elders kunnen laten leegregenen.”

Wolken witter maken

Russchenberg ziet meer in cloud brightening, een techniek waar hij zich mee bezighoudt en waarbij wolken witter gemaakt worden. “Daarmee pomp je zoutkristallen uit de zee, die vernevel je en blaas je in een wolk. Die wolk krijgt extra druppels en wordt dan witter waardoor zonlicht weerkaatst wordt. Je moet het zien als een parasol.”

Door de techniek wereldwijd toe te passen, kan de aarde met een graad afkoelen, zegt de hoogleraar. “Je zou hier schepen voor in kunnen zetten, die toch al rondvaren. Of windturbines die er toch al staan. Belangrijk is dat je het in een groot gebied doet. En als de aarde afkoelt, is er ook minder kans op extreem weer zoals in Valencia.”

Landen hebben duidelijke grenzen, maar hoe zit dat met de lucht en de wolken die boven een land hangen? Wie is er eigenaar van het weer? Volgens Pier Siebesma, onderzoeker bij het KNMI en als hoogleraar atmosfeerwetenschap bij de TU Delft, zijn daar nog geen heldere afspraken over. 

Geopolitieke consequenties

“Als het ene land het weer gaat beïnvloeden en een ander land wil dat niet, dan heeft dat geopolitieke consequenties. Klimaatverandering houdt zich niet aan landsgrenzen. Als je straks grootschalige proeven gaat doen, zul je daar afspraken over moeten maken.”

Binnen de Europese Unie zijn er nu wel discussies over de wenselijkheid om hier verder onderzoek naar te verrichten, zegt Siebesma. “Als er daadwerkelijk experimenten zullen worden gedaan om wolken witter te maken, zal het maatschappelijke debat pas echt goed op gang komen. Een veldexperiment in Californië is recentelijk gestopt onder druk van de publieke opinie. Omwonenden waren bang voor hun gezondheid.”

Binnen Nederland zijn er nog geen concrete plannen om experimenten te gaan doen, zegt Siebesma. “Al zou cloud brightening wel goed kunnen werken bij een groot grijs wolkendek zoals we vaak in Nederland hebben. Maar de Nederlandse overheid is vooralsnog terughoudend met dit soort onderzoek.”

Honderden auto’s werden vernield bij het noodweer in Valencia. Bekijk hieronder de beelden.