Door RTL Z··Aangepast:
RTL
Vliegen is sinds 2019 flink duurder geworden. Volgens cijfers van het CBS steeg de prijs van vervoer per vliegtuig of helikopter (personen en hun bagage) met ruim 73 procent. Toch vliegen we er nauwelijks minder om. Het aantal vluchten en passagiers bereikte in 2024 bijna weer het niveau van 2019 en de verwachtingen voor de komende jaren zijn positief. Ook al wordt vliegen nóg duurder.
Vliegtickets stegen de afgelopen vijf jaar veel sneller in prijs dan de meeste andere producten en diensten. Gemiddeld werd het leven sinds 2019 22,7 procent duurder. De prijs van vliegen steeg wel drie keer zo hard, met 73,3 procent, blijkt uit de cijfers van het CBS. Vooral in 2022 en 2023 stegen de prijzen voor vliegtickets. In 2024 was sprake van een kleine daling.
Hogere prijzen deren klanten niet
De fors hogere ticketprijzen leiden nog niet tot een navenante daling van het aantal vluchten of passagiers. In 2019 gingen 566.031 vluchten van en naar de vijf Nederlandse luchthavens van nationaal belang. Dit zijn Groningen Airport Eelde, Eindhoven Airport, Maastricht Aachen Airport, Rotterdam the Hague Airport en Amsterdam Schiphol Airport. In 2024 ging het om ongeveer 533.000 vluchten. Dit is een daling van nog geen 6 procent. De coronadip is daarmee op een haar na weer te boven.
Het aantal passagiers dat in 2019 via een Nederlandse luchthaven reisde bedroeg 81,2 miljoen. In 2024 waren het ruim 76 miljoen. Daarmee was sprake van een daling van eveneens 6 procent.
Vakantie is heilig
Zelfstandig luchtvaarteconoom Rogier Lieshout heeft wel een verklaring voor de relatief kleine daling van het aantal vliegpassagiers bij de relatief grote stijging van de ticketprijzen. “De vraag naar tickets is zo groot dat mensen minder gevoelig zijn voor prijsstijgingen. In de coronajaren 2020 en 2021 is er ook flink gespaard en de lonen zijn de afgelopen jaren gestegen.”
Uit onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KIM) blijkt dat 81 procent van alle gemaakte vliegreizen in 2024 primair voor vakantie, stedentrip en bezoek aan familie of vrienden is. “Vakantie is één van de laatste dingen waarop Nederlanders besparen”, zegt Lieshout. En voor zakelijke reizigers zijn de gestegen ticketprijzen sowieso geen issue, omdat de werkgever de vliegreis betaalt.
Nog duurder
De verwachting is dat vliegen de komende jaren duurder wordt. “Er zitten nog grote kostenstijgingen voor luchtvaartmaatschappijen aan te komen”, weet Lieshout. Zo verhoogt Schiphol met ingang van april 2025 de tarieven die maatschappijen betalen om er te mogen landen en vertrekken met 41 procent. Daarnaast komt er met ingang van 2027 een afstandsafhankelijke vliegbelasting. Hoe verder je vliegt, hoe meer belasting je betaalt.
Vanaf dit jaar zijn luchtvaartmaatschappijen ook verplicht om duurzame brandstof bij te mengen bij de kerosine die hun toestellen verstoken. Die duurzame brandstof is 3 tot 6 keer duurder en elk jaar wordt de bijmengverplichting groter, aldus Lieshout.
“Daarnaast wordt ETS aangescherpt”, zegt Lieshout. ETS is het Europese systeem dat onder meer luchtvaartmaatschappijen het recht geeft om CO2 uit te stoten in de Europese Unie, IJsland, Noorwegen en Liechtenstein. Een deel van de rechten kregen vliegmaatschappijen gratis. Maar per 2026 stopt dat, met als gevolg dat luchtvaartmaatschappijen steeds meer moeten betalen voor de CO2-uitstoot die ze veroorzaken.
Doorbelasten
Onderzoeker Arno Schroten van CE Delft verwacht op basis van eerdere studies dat luchtvaartmaatschappijen ‘waarschijnlijk het overgrote deel’ van deze kostenstijgingen zullen doorberekenen aan hun passagiers. “De winstmarges in de luchtvaartsector zijn relatief beperkt”, waardoor luchtvaartmaatschappijen vaak niet de mogelijkheid hebben om de extra kosten zelf op zich te nemen, stelt hij.
Wie welk deel van de rekening gepresenteerd krijgt, weet Schroten niet. Zakelijke reizigers, mensen die business class vliegen en zij die lange afstandsvluchten maken, zullen makkelijker een hogere ticketprijs betalen dan anderen. Omdat de werkgever de reis vergoedt, omdat ze sowieso meer te besteden hebben, of omdat er geen alternatief is voor de vliegreis.
Vakantiereizigers, mensen die economy class vliegen en passagiers op korte vluchten zijn prijsgevoeliger. Zij wijken uit naar andere, goedkopere luchthavens, of nemen niet langer het vliegtuig.
Goedkoper hotel?
Op welk prijsniveau grote groepen mensen af gaan haken, weten Schroten en Lieshout niet. “Dat is moeilijk te zeggen”, stelt de laatste. “Voor de één vormt 5 euro per ticket méér het omslagpunt, voor een ander is dat 500 euro.” Bovendien zijn er mogelijkheden om de hogere ticketprijs op te vangen door minder lang of minder ver op vakantie te gaan, of te kiezen voor een goedkoper hotel.
Het KIM is optimistisch over de groei van de luchtvaart de komende jaren. “Naar verwachting groeit het aantal passagiers op Nederlandse luchthavens naar 86 miljoen in 2029. In die raming is geen rekening gehouden met een verlaging van het aantal vluchten op de belangrijkste luchthaven van ons land, Schiphol. Het kabinet wil dat aantal vluchten beperken tot 478.000, waar tot dusver 500.000 werden gedoogd.
Als de verlaging er komt, zal dit consequenties hebben voor het aantal passagiers, denkt het KIM. Maar die tegenvaller is deels op te vangen door te gaan vliegen met grotere toestellen.