in Kyiv zit niemand te wachten op een oud-en-nieuwfeestje

Petra van der Werf


Bijna drie jaar oorlog

Door Chris Colijn··Aangepast:

© Viacheslav Onyshchenko / SOPA Images / Shutterstock Geen vuurwerk maar luchtafweer: in Kyiv zit niemand te wachten op een oud-en-nieuwfeestje

RTL

Voor het derde jaar op rij wordt oud en nieuw in Oekraïne overschaduwd door de oorlog. Er geldt een avondklok en een vuurwerkverbod, en veel mensen hebben dierbaren die vechten of zijn omgekomen. De meeste Oekraïners houden het vanavond bij een ingetogen feestje, schrijft RTL-journalist Chris Colijn vanuit Oekraïne.

“Er valt niets te vieren”, zeggen veel inwoners van de Oekraïense hoofdstad Kyiv als ze de vraag krijgen hoe ze vanavond oud en nieuw vieren. “Ik zit niet in een feeststemming, dat geldt volgens mij voor de meeste mensen”, vertelt Kostjantyn (34). “We gaan naar mijn schoonouders buiten de stad, het wordt een hele rustige avond.”

Inwoners van de hoofdstad werden vanochtend niet wakker van vuurwerkknallen, maar van luchtverdedigingssystemen die Russische raketten uit de lucht schoten. Ook de stad Odesa in het zuiden van Oekraïne en het kleine plaatsje Sjostka in het noordwesten kwamen vandaag onder vuur.

Door de oorlog en de noodtoestand die in Oekraïne geldt kan nieuwjaar niet als vanouds worden gevierd. Zo geldt in bijna heel Oekraïne een avondklok, al bijna drie jaar lang. In Kyiv mag je tussen middernacht en vijf uur ‘s ochtends niet de deur uit, en in gebieden dichter bij het front begint de avondklok al om acht of negen uur in de avond.

Vuurwerkverbod

Sinds vorig jaar geldt er ook een algemeen vuurwerkverbod. “Vuurwerk schaadt de psychologische gezondheid van de bevolking, omdat het lijkt op de geluiden van explosies”, meldt de Oekraïense politie in een bericht op sociale media. “Het kan voor angst zorgen bij mensen die oorlogstrauma’s hebben.” Wie toch vuurwerk afsteekt, kan een boete krijgen. Bij een grove schending van het verbod kan zelfs een gevangenisstraf volgen.

Kostjantyn vertelt dat het feest nu heel anders is dan drie jaar geleden, vlak voor het begin van de Russische invasie. “Vroeger maakte ik er een groot feest van, maar nu niet meer. Het voelt ongepast om nu uitgebreid te feesten, en vanwege de avondklok kan het ook niet echt. We doen een drankje en gaan op tijd naar bed.”

Twee maanden voor dat Rusland binnenviel, werd er nog een grote kerstmarkt gehouden in het centrum van Kyiv, maar de afgelopen drie jaar is er geen sprake meer van zo’n grote viering.

Nieuwjaar in Kyiv op 31 december 2022.© AP Photo / Efrem Lukatsky, File
Nieuwjaar in Kyiv op 31 december 2022.

“Ik blijf thuis, samen met mijn man en mijn zoon. Alleen met het gezin. We hebben niks bijzonders gepland”, vertelt Diana. Ze komt uit de stad Charkiv in het noordoosten van Oekraïne, op dertig kilometer van de Russische grens en het front. Samen met haar man en zoontje verhuisde ze naar Kyiv, waar het iets veiliger is.

“De stemming is veranderd, ik heb niet meer zo’n feeststemming als vroeger. Ik heb een kerstboom gekocht en versierd, en ons huis wat gezelliger gemaakt. Maar het maakt me niet echt vrolijker. Ik vind de feestdagen ingewikkeld, want ik wil dat mijn zoon geniet van de feestsfeer maar kan zelf niet in de stemming komen. Ik vind het moeilijk om dat positieve gevoel over te dragen als ik het zelf niet heb.”

Diana en haar zoontje, in een speeltuin in Kyiv© Chris Colijn
Diana en haar zoontje, in een speeltuin in Kyiv

Slechts 56 procent van de bevolking viert dit jaar zowel kerst en nieuwjaar, blijkt uit een peiling. De helft van de mensen zegt dat ze de feestdagen niet kan doorbrengen met al hun geliefden. Van die groep zegt 39 procent dat ze dierbaren hebben die in het leger dienen, en 38 procent zegt dat hun dierbaren in het buitenland zijn.

Voor veel Oekraïners zijn de feestdagen eenzaam: families en vrienden kunnen door de oorlog niet samenkomen, en een groot gedeelte van de bevolking is direct getroffen door geweld. In de zomer van 2023 kende driekwart van de bevolking iemand die is gewond of gedood door oorlog, en dat cijfer is sindsdien alleen maar gestegen.

Voor honderden gezinnen is er dit jaar juist ook goed nieuws: 189 Oekraïense en 150 Russische krijgsgevangenen zijn uitgeruild, net voor het einde van het jaar. In de video hieronder zie je de vreugde van de Oekraïense militairen die terug naar huis mogen:

Een grote gevangenenruil tussen Rusland en Oekraïne. Beide landen zouden ruim 300 krijgsgevangenen hebben vrijgelaten na bemiddeling door de Verenigde Arabische Emiraten.

“De meerderheid van de Oekraïners voelt zich fysiek, emotioneel, sociaal en mentaal vermoeid”, zegt psycholoog Natalia Sokolan in gesprek met de Oekraïense publieke omroep. “Je kan dan ook niet verwachten dat je ineens in de feeststemming komt.”

“Vier oud en nieuw zoals je dat zelf wil”, adviseert Sokolan andere Oekraïners. “Wat telt is je innerlijke staat, niet het aantal borden op tafel.” Ze legt uit dat veel landgenoten nu ‘overlevingsschuld’ voelen: ze vinden het moeilijk te accepteren dat zij leven, terwijl honderdduizenden landgenoten zijn omgekomen of zwaargewond zijn geraakt. Dat schuldgevoel maakt het des te moeilijker om van de feestdagen te genieten.

Bezet gebied

Rusland bezet nu ongeveer 20 procent van het grondgebied van Oekraïne, en heeft vorig jaar de tijdszone in die gebieden veranderd. De lokale bevolking moet zich nu houden aan ‘Moskou-tijd’, en daardoor is het een uur eerder middernacht dan in de rest van Oekraïne.

Op Oekraïense sociale media gaat een video rond waarin mensen in bezet gebied worden opgeroepen om het feest ‘op de Oekraïense tijd te vieren’, een uur eerder, een klein symbool van verzet: “Ze willen alles van ons afpakken, maar de tijd kunnen ze niet wegnemen.” Het is nog niet duidelijk in hoeverre het bericht overkomt in de bezette gebieden, omdat Rusland daar strenge controle heeft over sociale mediakanalen.





Website

Lees ook deze artikelen

Leave a Comment