·Aangepast:
RTL
Voor Anne Luijten is de olympische marathon die ze morgen loopt om meer redenen heel erg speciaal. Bijna was ze gestopt met topsport, toen ze er pas twee jaar geleden achterkwam dat ze talent had voor de marathon. De Spelen halen was magisch, maar vlak nadat ze vorig jaar de limiet (onder 2 uur en 27 minuten lopen) had gehaald, overleed haar grootste fan: haar vader Jos.
Het kwam als een donderslag bij heldere hemel. Rond de kerst in 2022 kreeg Annes vader te horen dat hij al alvleesklierkanker had. Een oud-toproeier, lette altijd goed op zijn gezondheid. “Het voelde zo oneerlijk. Mijn vader was veel te jong. En hij was de gezondste, fitste man die je je kunt voorstellen”, zegt Anne (30) in Arnhem waar ze sinds 2017 woont met Nick.
Gezond leven, fit zijn, maar ook het fanatieke, dat heeft Anne van haar vader. “Als kind al wilde ik de jongens eruit lopen.” Vader Jos Luijten haalde als roeier bijna de Olympische Spelen, deed daar alles voor. Hij baalde dat hij het net nooit heeft gehaald.”
Jos liet zijn dochter zien dat sport leuk en fijn was. Hij heeft haar nooit gepusht, zegt ze. “Als je ziet dat je ouders lekker aan het sporten zijn en dat dat een soort van normaal is, dan ga je dat zelf ook doen.”
Niet dromen van Spelen
Ze kon goed hardlopen, werd uitgenodigd voor regiowedstrijden en wilde meer. Dromen van de Olympische Spelen, dat deed ze niet. “Ik was fanatiek maar ook reëel, dat zat er echt niet in, die andere meiden waren veel beter.” Ze was jarenlang op de baan actief, de lange afstanden, maar de wereldtop zat er niet in. “In 2020 had niemand, maar dan ook echt niemand gedacht dat ik vier jaar later naar de Spelen zou gaan.”
Ze zegde in dat jaar het hardlopen op de baan vaarwel omdat ze haar tijden niet meer verbeterde, ook door blessures. “Waarom zou ik er dan zoveel tijd in steken, dacht ik toen.” Ze stopte met topsport. “Ik ben wel blijven lopen, meer als recreant, maar niet meer twee keer per dag. Ik ben toen ook fulltime gaan werken voor de gemeente Arnhem.”
Ze bleef hardlopen, en in 2022 liep ze haar eerste marathon. “Ik dacht: laten we eens wat nieuws proberen. Iets waar ik energie van krijg, maar het belangrijkste was dat het leuk zou blijven.” Dat leuk blijven, betekende vooral niet ellenlange afstanden volgens een schema lopen in haar eentje. “Als ik 190 kilometer per week moet trainen zonder anderen, zou ik er morgen mee stoppen.”
Anne creëerde een groep fanatieke mannen om zich heen met wie ze bijna dagelijks trainde. “Als ik een mooie loop zie, zet ik een appje in de groep en dan is er altijd wel iemand die mee wil doen.” Zo houdt ze het niet alleen prettig, maar werd het ineens ook zeer succesvol.
‘Het moment dat ineens mijn droom werkelijkheid leek te gaan worden.”
Ze liep meer marathons en wist zeker: ‘Hier ben ik echt goed in.’ Maar de Spelen, ze had er wel van gedroomd, toch zag ze zichzelf er nooit staan. Als ze echt de top wilde bereiken, moest er iets veranderen. Ze ging 20 uur werken en ze ging meer trainen. Zelfs op hoogtestage.
Hoewel het steeds serieuzer werd, duurde het tot april 2023 voor ze echt aan de Olympische Spelen ging denken. Ze liep toen een marathon die dicht tegen de limiet van 2 uur 26 minuten en 50 seconden zat. En op 15 oktober 2023 ging ze ervoor bij de marathon van Amsterdam. Ze liep gelijk 14 seconden onder de limiet. “Dat was het moment dat ineens mijn droom werkelijkheid leek te gaan worden.”
Hoewel op het finishlint ‘ticket to Paris 2024’ stond – het lint hangt nu in haar huis – kon ze nog niet zeggen dat ze defintief naar de Olympische Spelen zou gaan. Twee concurrenten konden namelijk bij een marathon in Sevilla haar tijd verbeteren. “Ik ging thuis met een man of twintig kijken, wilde niet alleen zijn.”
Opgelucht
Ze zagen de twee Nederlandse vrouwen geblesseerd uitvallen, dus dat betekende juichen. Hoewel het ook wel een beetje gek voelde om te juichen voor andermans pech en verdriet. “Ik was niet per se blij, maar meer opgelucht.”
De officiële kwalificatie voor Parijs deed haar meer dan ze dacht. “Toen ik het bevestigd kreeg op papier, heb ik mijn moeder gebeld. Ze zei dat ze dat ‘toch allang wist’, haha.” Het was wel even moeilijk, zegt Anne. “Normaal zou ik mijn vader bellen. ‘Ik ga, papa, het is ons gelukt’, wilde ik zeggen. Dat deed me toch wel meer dan ik had gedacht. Al wist haar vader toen hij stierf wel dat ze naar Parijs zou gaan, zegt Anne. “Maar wat zou hij het graag hebben meegemaakt.”
“Tijdens een autoritje zei hij: als ik jou was, zou ik ervoor gaan.”
Annes vader was er altijd. Bij alle wedstrijden. Hij motiveerde haar, maar nam nooit de rol van coach. “Hij zei ‘doe maar lekker je ding’ en als je advies nodig hebt of je hebt een luisteraar nodig, dan ben ik er voor je. Hij was een spraakbaak voor me.” Ook toen ze twijfelde of ze alles op alles zou lopen in Amsterdam om de limiet te lopen. “Tijdens een autoritje zei hij: als ik jou was, zou ik ervoor gaan. Dat gaf me het zetje.”
Ook tijdens die wedstrijd was hij er voor haar. “Hij zorgde ervoor dat ik rustig was. Dan hoefde ik eigenlijk alleen maar naar hem te kijken. Hij wist als oud-topsporter als geen ander hoe zenuwachtig je voor zo’n wedstrijd kunt zijn, of wat er dan allemaal door je heen gaat.”
Familie op persconferentie
Op de fiets probeerde hij haar zo vaak mogelijk te motiveren tijdens de race. “Ik hoorde hem altijd”, zegt Anne. “Hij moedigde me aan maar riep ook waar mijn tegenstanders waren. ‘Het gat wordt groter’, dat soort dingen zei hij dan.” Toen ze de olympische limiet haalde, stond hij aan de finish. Ze vielen elkaar in de armen. “Zie je wel dat je het kunt”, zei hij.
Het betekende heel veel voor het gezin Luijten dat Anne het had gehaald. Op de een of andere manier had haar hele familie zich de persconferentie na afloop ingepraat. “Ik kreeg heel veel vragen over dat mijn vader ziek was. Toen zei hij: zo is het wel genoeg, het gaat niet over mij maar over haar prestatie.”
Vlak daarna was Jos er niet meer. “Ben zo blij dat hij toch heeft meegemaakt dat ik het allerhoogste heb bereikt. Ik had er niet aan moeten denken dat hij eerder was gestorven.”
In de maanden erna werd ze heen en weer geslingerd tussen geluk en intens verdriet. De limiet halen, daarna alles vieren wat er te vieren viel. “Mijn vriend Nick en ik wilden gaan trouwen, maar eigenlijk pas later. We hebben toen als een speer een bruiloft geregeld. Anders was ik nooit getrouwd. Niet zonder mijn vader.”
Jos takelde af
Het moest snel, want Jos takelde snel af, had veel pijn. Vlak na de marathon van Amsterdam, op 4 november 2023, was de bruiloft. “Hij was erbij, dat was voor mij heel belangrijk, maar hij had het wel zwaar.”
De maandag na de bruiloft kwam het hele gezin bij elkaar, Anne, haar broertje, zusje en ouders. “M’n vader kon met een experimentele behandeling nog wel wat langer leven, maar hij kon niet meer. Hij kon niet meer eten, daar hield hij enorm van. Hij kon niet meer genieten. We hebben samen besloten dat het genoeg was.”
Anne zat vlak voor de euthanasie van haar vader nog met hem bij Humberto:
Ze waren er ook met z’n vijven toen de euthanasie plaatsvond. Ondanks het verdriet is Anne ook dankbaar. “We beseffen ook wel dat we afscheid hebben kunnen nemen. En we hebben er het laatste jaar echt alles uitgehaald.”
Veel hadden ze aan zijn sterfbed niet meer tegen elkaar te zeggen. Alles was wel zo’n beetje gezegd. “Hij zei altijd dat ik moest genieten. En vlak voor zijn overlijden heeft-ie me gevraagd of ik alsjeblieft wilde genieten van de Olympische Spelen.” Een medaille winnen is voor Anne uitgesloten, maar het is veel belangrijker dat ze erbij is. “Ik ga zeker niet als toerist hoor, ik ga het beste eruit halen. Maar genieten zal ik zeker. Ik sta met een lach aan de start. Dat heb ik mijn vader beloofd.”
Na haar vaders dood liep ze in Rotterdam weer haar eerste marathon. De eerste zonder hem. “Natuurlijk miste ik hem. Normaal gesproken sliep ik voor de marathon bij mijn ouders in Rijswijk. Dan bakte papa op vrijdag pannenkoeken en zaterdag pasta. Nu zat ik in een hotel. Ik kon het niet aan, alles deed me aan hem herinneren.”
Ze werd in Rotterdam wel Nederlands kampioen. Aan de finish stond dit keer niet vader Jos maar haar zusje. Het gezin is er voor elkaar. “We zijn heel close.” Ze zijn er ook allemaal bij als Anne morgen hét hoogtepunt van haar sportcarrière meemaakt. Wat zou haar vader trots op haar zijn geweest.
De marathon voor vrouwen vindt plaats op de allerlaatste dag van de Olympische Spelen. Hij begint zondag om 8 uur ‘s ochtends. De finish wordt vlak na 11 uur verwacht, Behalve Anne Luijten doet namens Nederland ook Sifan Hassan mee aan de marathon.
Ga naar de mooiste verhalen, de laatste video’s en het nieuws over de Spelen.